Część 2: schemat blokowy funkcji bezpieczeństwa

Przykład 2: Kategoria 2

Tam, gdzie obwody wykorzystują kanał testujący z dedykowanym urządzeniem odłączającym (kategoria 2), to ten kanał testujący jest również zaznaczony na schemacie ideowym, a później odwzorowany na schemacie blokowym. Rysunek poniżej pokazuje przykład urządzenia ochronnego zamontowanego na wale rolki. Po zadziałaniu urządzenia bezpieczeństwa silnik zatrzymuje się w 1/3 obrotu. W tym przykładzie kąt obrotu wymagany do zatrzymania silnika jest regularnie sprawdzany przez ręczne uruchomienie urządzenia ochronnego.

 

Struktura blokowa z dedykowanym kanałem testującym miałaby postać następującą:

 

W przykładzie 2 wyzwalanie B0 powoduje kontrolowane zatrzymanie silnika przez T1/G1 w tolerancji  1/3 obrotu. Testowanie jest odpowiedzią na żądanie K1 spowodowane ręcznym uruchomieniem B0 i pomiarem kąta zatrzymania przez K1/G2. W przypadku usterki stan bezpieczny następuje w Q1. Test wykrywa usterki w B0 i T1/G1. Kanał testowy G2-K1-Q1 w ten sposób wykrywa usterki w B0 i T1/G1 i zapewnia bezpieczny stan. Kategoria 2 jest w ten sposób spełniona.

Kategorie zgodnie z PN-EN ISO 13849-1, ich cechy charakterystyczne i typowa reprezentacja zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Struktura	Kategoria wg PN-EN ISO 13849-1 i szczególne cechy	Typowa reprezentacja na schemacie blokowym
Pojedynczy kanał	Kategoria B (podstawowa)
Pojedynczy kanał	Kategoria 1 (użycie sprawdzonych komponentów)
Pojedynczy kanał z testowaniem	Kategoria 2 (usterki komponentu w kanale funkcjonalnym (X3) są wykrywane za pośrednictwem kanału testowego (X4, X5), po czym następuje przejście do stany bezpiecznego) Uwaga: kanał funkcjonalny i testowy może zawierać jeden lub więcej składników.
Dwukanałowy z wykrywaniem usterek	Kategoria 3 (tolerancja pojedynczego błędu przez nadmiarowość, testowanie) Uwaga: Każdy kanał może zawierać jeden lub więcej komponentów.
Dwukanałowy z wykrywaniem usterek	Kategoria 4 (jak kategoria 3, ale także odporna na nagromadzenie dwóch niewykrytych błędów) Uwaga: Każdy kanał może zawierać jeden lub więcej komponentów.

Zwarte podsystemy stanowią szczególny przypadek. Są to komponenty, dla których producent sam określa PL, PFH i kategorię. Takimi komponentami jest np. sterownik bezpieczeństwa PLC, moduły bezpieczeństwa, kurtyny, czy skanery bezpieczeństwa. Zwarty podsystem można rozpoznać po tym, że jest już scharakteryzowany przez producenta za pomocą zdefiniowanego PLr (lub SIL zgodnie z normami IEC), PFH i kategorii (struktury wewnętrznej). Wewnętrzna struktura takiego podsystemu nie musi być dalej dekonstruowana. Można ją po prostu wprowadzić do oprogramowania SISTEMA jako gotowy podsystem.

W następnej części rozpoczniemy już pracę z oprogramowaniem SISTEMA. Wyjaśnię szczegółowo strukturę projektu i zaczniemy pracę na konkretnej funkcji bezpieczeństwa.