Zaproponowana przez Bundesministerium für Arbet und Soziales metoda jest ogólna i dlatego opracowuje się na jej podstawie bardziej szczegółowe i odpowiednie do danego zastosowania algorytmy. Jednym z takich algorytmów jest zaproponowana przez Centrum Edukacji i Profilaktyki zmodyfikowana metoda, opisana w pracy naukowo-badawczej „Identyfikacja najczęstszych przyczyn i wypadków przy konserwacji i naprawach maszyn i urządzeń produkcyjnych na podstawie analizy wypadków” (do ściągnięcia
tutaj). Pokazany poniżej, znajdujący się w tej pracy algorytm zaproponowany na podstawie wspomnianej niemieckiej metody jest szczegółowo opisany w tej publikacji i dla chcących się z nim zapoznać odsyłam do źródła. Tutaj chcę w skrócie powtórzyć powyższą analizę, z kilkoma zdaniami komentarzy.
Powyższy, zmodyfikowany algorytm jest bardziej uszczegółowiony. W naszej ścieżce zawiera dodatkowe pytania, czy możliwe jest doznanie urazu ciężkiego. Doznanie takiego urazu jest możliwe, gdy dodatkowe środki ochronne nie są do końca skuteczne. Ciężki uraz ma miejsce wtedy, gdy po jego wystąpieniu może to skutkować brakiem możliwości powrotu operatora maszyny do normalnych obowiązków zawodowych. Pozostawienie takiego ryzyka resztkowego w maszynie, gdzie przed modyfikacją zagrożenie tak wysokie nie występowało musi prowadzić do wniosku, że nastąpiła znaczna modyfikacja maszyny. Jeśli takie zagrożenia – w najgorszym przypadku – występują na maszynie, powstaje wniosek, że wydarzenie wypadkowe z dużym prawdopodobieństwem może się pojawić, jeśli nic z tym nie zrobimy. W rozpatrywanym przez nas przypadku takiego zagrożenia nie ma, jeśli możliwe jest zastosowanie dodatkowych osłon ryglujących, wystarczająco redukujących ryzyko do takiego poziomu jak przed modyfikacją. Dodatkowe osłony ryglujące, jeśli spełniają wystarczającą rolę zapewnienia bezpieczeństwa takiego, jak w pierwotnej maszynie, nie powodują, że powstaje nowa maszyna.
Na urządzenia z systemem operacyjnym Android
firma PILZ udostępnia darmową aplikację PILZ Safety Inspector (PASmsi), w której znajduje się algorytm „Istotna zmiana” przedstawiony poniżej. Jest to zmodyfikowany na podstawie zaproponowanej przez Bundesministerium für Arbet und Soziales metody algorytm, w którym zaznaczyłem powyższą analizę. Myślę, że komentarz jest już zbędny, a wynik działania wg tego algorytmu daje takie same wyniki jak poprzednio.
W sieci można jeszcze znaleźć inny algorytm, zaproponowany przez niemieckie stowarzyszenie Berufsgenossenschaft Rohstoffe und chemische Industrie (BG RCI) do ściągnięcia tutaj. Jest to bardzo fajnie wykonany interaktywny dokument w pdf, szkoda, że tylko w języku niemieckim. Na uwagę zasługuje fakt, że algorytm ten zawiera dodatkowe wymaganie, aby dodatkowe rozłączające urządzenia zabezpieczające (czyli np. blokady bezpieczeństwa na osłonach ruchomych) dla nowo pojawiającego się w wyniku modyfikacji ryzyka zapewniały poziom PL-d lub PL-e wg PN-EN 13849-1, a więc wyraźnie postawiono tu wymaganie wyboru rozwiązań z aktualnego stanu wiedzy techniki.
Przeprowadzona w tym artykule analiza dokładnie obrazuje, że mimo tak głębokiej ingerencji, jak wymiana sterowania, nie musi powstawać nowy produkt i nie musimy brać na siebie odpowiedzialności producenta maszyny.
Osobną kwestią pozostaje nowa szafa elektryczna. Jest to nowy produkt, wprowadzany do obrotu po raz pierwszy. Wg dyrektywy tzw. „niskonapięciowej” LVD, jeśli szafa zasilana jest w energię elektryczną pomiędzy 50V a 1000V AC, podlega tej dyrektywie jako tzw. „sprzęt elektryczny”, zaś wg dyrektywy o kompatybilności elektromagnetycznej EMC jest „urządzeniem”. Szafa elektryczna podlega tym dyrektywom i powinna być wykonana wg norm zharmonizowanych z tymi dyrektywami. Najważniejsza norma elektryczna dotycząca wyposażenia elektrycznego maszyn jest zharmonizowana zarówno z dyrektywą maszynową MD jak i dyrektywą niskonapięciową LVD, więc szafę można jak najbardziej wykonać m.in. na podstawie znajomości normy PN-EN 60204-1. Szafa elektryczna musi być oznakowana znakiem CE i musi być wystawiona deklaracja zgodności z dyrektywami LVD i EMC.
Na nowe sterowanie maszyny należy wykonać nową instrukcję.
Z pewnością zmieni się interfejs człowieka z maszyną, więc instrukcja wykonana wg wymagań opisanych w PN-EN ISO 12100, PN-EN 60204-1 oraz w PN-EN 82079-1 będzie niezbędna. Będzie można ją zaktualizować na podstawie istniejącej instrukcji pierwotnego producenta maszyny. Nie jest też błędem wykonanie instrukcji dotyczącej zmian i potraktowanie jej jako dokumentu aktualizacyjnego dla instrukcji pierwotnej.
Na koniec chcę wyraźnie zaznaczyć, że nie można traktować opisywanego tu przykładu jako receptę na wszystko. Nie biorę odpowiedzialności za nieprawidłowe wykorzystanie informacji tu zawartych, gdyż każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie.
Należy jednak pamiętać o tym, że nie można zabronić właścicielowi maszyny jej modyfikowania, nawet gdy pozostaje do rozstrzygnięcia sporna kwestia odpowiedzialności za produkt. Bo jeśli nie powstaje istotna zmiana, to mimo przeprowadzonej modyfikacji, jaka by ona nie była, sam fakt dokonywania zmian przy maszynie skutkuje tym, że pierwotny producent maszyny nie chce brać za nią odpowiedzialności i może mieć słuszność. Sama modyfikacja jest możliwa tylko z takiego powodu, że prawodawcy mają świadomość wciąż zmieniających się warunków użytkowania maszyn i konieczności dostosowywania ich do zmian i nie można zakazywać takiego rodzaju prac, które mają za zadanie przedłużyć przydatność maszyny bez konieczności kupowania nowej. Ważne jest, aby taka maszyna pozostawała bezpieczna. Po udokumentowaniu przeprowadzonej modyfikacji i dopełnieniu przy tym dodatkowych obowiązków w postaci zastosowania zgodnych z aktualnym stanem wiedzy techniki środków bezpieczeństwa, poprzedzonych odpowiednio wykonaną analizą ryzyka wg PN-EN ISO 12100 oraz wykonaniu aktualizacji instrukcji maszyny, możemy spać spokojnie.
Mogą Cię zainteresować:
